<$BlogRSDUrl$>

2004-04-03

jIl moH ghajjaj jaghHomlIj 

DaH maqbogh navmey vIlaDpu'. maq wa' «JILMOHGHAJJAJJAGHHOMLIJ». nuqjatlh? Dap 'oH 'e' vIHar, 'a mu'meyqoq vIchavchugh, «jIl moH ghajjaj jaghHomlIj» vIlaDlaH. chaq moHchugh jaghlIj jIl, jaghlIj nIS 'ej DunuQbe'choH jaghlIj. ghaytan <jj> <ghh> <hgh> je lo' neHmo' qonwI' mojaqmey wIvHa'.

"On Earth, there's no word for . . ." nuq 'oH mu'vetlh'e'? pIqaDqoq vIghov. De'wI'wIjDaq <gaH> 'oHlaw'. <qagh> ghItlh 'e' nID'a'?

nuq boqub?

manoychoHmoH'a' muchvam? 

Earthlings, HaSta much vIDelta'bogh lumaqchoH chenmoHwI'. Eartlhlings: Ugly Bags of Mostly Water (tera'nganpu': bIQ ngaSwI' moH) 'oH per naQ'e'. qel pervetlh. Humanpu' DelmeH nagh novpu', mu'tlheghvetlh lulo'. mawlaH mu' 'a lut vISovmo' mutIchbe'.

ghaytan much naQ Del qechvam. wej much vIbejpu' 'a qotlhwI'qoq (maqmeH much 'ay'mey ngaj) vIbejtaHvIS nuvaqbe'law'. qabmey nguvbe'mo' nu'IHmoH much, 'ej mebpa'mey motlh HujmoHpu' chenmoHwI'pu'. DaH SaghtaH chaH 'ej Hoch lIStaH 'e' vIyajchoH. qotlhwI'qoq rurchugh much, mInDu'vaD Dajqu'. maHvaD jatlh art film wIchenlI' 'ej nepbe'law'. nuQbe' ta'chaj 'ej mInwIj tlhu'moH.

loghvo' ghoS tlhIngan Hol 'e' maq. Hollywoodvo' ghoS 'e' wISovbej 'ach nuSovbejbe' 'e' much 'e' vIpIH. much bejpu'DI' vay', mangebHa' Hol, maH je 'e' luSovbej bejwI' 'e' vIpIH. 'a nuvuvlaw'mo' vIlaj. tlhIngan Hol QatmoHmeH Qap much 'e' vItul 'ej nuquvHa'moHchu'be' 'e' vItul je.

Human pongwIj lulo' 'e' vItuch 'a lo'pu'mo' jIbelHa'. Qov jIH 'e' vItemlaH vIneH, 'ej DaH DuHchu'be'. tlhIngan Hol vIjatlh 'e' vIchIDrup. muchvam jItuH'a'? tugh wISov.

2004-04-02

bong chen Hov 

DungDaq cha'logh QonoSvam pong vIper. bo logh vIghItlhpu' 'ej   vIghItlhpu' je.   laDlaHmeH Hoch, 'oHvaD Unicode PUA vIlo'be'. jav nagh beQ bIH  vetlh'e'. lutmeywIj QIp vI'IHmoHmeH pIqaDqoqvetlh vInIH. qIj bIH. QonoS pervaD vIlo' 'e' vIwuqDI' qIj 'e' vIqelbe'. vIlo'choH neH. nagh beQ ma'Qo'mo' Blogger, latlh De'wI'Daq vIlan. vIQaytaHvIS jIQaghtaH, 'a tagha' jIQap. bo loghDaq vIleghDI' mumer, 'a SIbI' meq vItlhoj. nagh beQvetlh chenmoHmeH vay', Hoch    je pe'nIS. pe'chu'be'. loQ ratlh machbogh 'ay' chIS. 'ay'meyvetlh chISmo', loghqoqwIj qIjDaq   chenmoH HovmeyHey. jIbel. 'a bong chen.

2004-04-01

leghlaHbe'wI' Hergh 

vIran'eSDaq lengtaHvIS jupwI' wuQchoHmo' Hergh je'. ratlhbogh Hergh munob. ngaSwI'Daq ASPIRINE UPSA VITAMINÉE C ghItlhlu'. HIvje'Daq bIQ Hergh je lanlu'DI' taS lumoj. Daj Hergh ngaSwI': 'oHDaq leghlaHbe'wI' Hol ghItlhlu' je. leghlaHbe'wI' Hol vImughchugh, jaS ghItlhlu'law'. M SPIRINE C UPSA vIlaD. DaH vISov vIneH: SepvetlhDaq jaS M lughItlh'a' leghlaHbe'wI'? Qagh'a' neH ghItlhwI'? tIqHa'moHmeH chIch A nop'a'? chaq médicament (Hergh), 'oS M.

leghlaHwI'vaD lo'laH je Braille. jI'ortaHvIS potlhchu' mInDu'wIj. QaQtaHvIS muD Dotlh Qorwagh vIbejtaH vIneH. qabtaHvIS muD Dotlh, 'Iv 'angwI', Do 'angwI', ghangwI' 'angwI', lurgh 'angwI', je vIbejtaH vIneH. leghlaHbe'wI' Hol vIlaDlaHchugh, vaj navvo' De' vISuqlaH, 'angwI'mey vIbejbe'choHbe'taHvIS. 'a M A je tamlu'chugh potlhqu'laH. HoHlaH ASL MSL je pImqu'ghach.

2004-03-31

    

   .  ,      .           .   ,  .

 ? .    Okuda      .  .   .    ,  .    ,     .

 ?  ,    .       .         .     :   .   .

    .    .   .   , .     .      .         .

pIqaDqoqvam QaQ law'          pIqaDqoqvam QaQ puS 'e' vIHarbe' je.

nuq DamaS SoH?

bo loghvaD pIqaDqoqmaj Dalegh DaneH'a'?
   
HISlaH 'ej DaH yap
HIja' 'a DaH tlhoy' Dalo'
ghobe', yInopchu'
huh? hein? ¿qué? что? 什么? what???
Pollhost.comDaq yu'wI'vaD luDIlbe'lu'

2004-03-30

muSuch puH'eSngan 

Holvam lulegh luneHlaw'mo' puH 'eSnganpu' law', chaHvaD QIn vIqon: Het welkom, Nederlandse mensen. Vele mensen denken dat Klingon klinkt alsof Nederlands, maar indien u de taal kan begrijpen, ben ik verrast. [pe'el, puH'eSnganpu'. puH'eSngan Hol rur tlhIngan Hol 'e' luHar nuv law' 'ach Hol boyajlaHchugh, jIyay'.] roD Hol law' yajlaH puH'eSngan. chaq chaHvaD Daj Taalinstituutmaj.

puH'eS Hol vIjatlhbe'. DIvI' Hol qempa' 'oHmo' mu'mey law' vIyajlaH 'ach mu'tlheghvetlh vIqonmeH mughwI' vIlo'.

Daleghbe'chugh vaj bIHegh 

pImchugh nuv, nuvvetlh bej latlhpu'. rut bep pImwI'pu'. rut tlhIj bejwI'pu'. 'a Dochbe' bejwI'pu'. yInmeH nuv, pImwI' leghnIS nuv.

Hoch Daleghbogh DuSovmoHbe' yablIj. motlhchugh Hoch Datu'be'. Hoch Datu'chu'chugh bIvIHlaHbe' DuroSHa'moH Dujevbogh De'. 'a Hoch Daleghbogh buSHa'be'bej yablIj. HotlhtaH. jumwI' nej.

vay' Huj Daleghchugh, Dabejqa'. Doch Qob rurbogh Doch Daleghlaw'chugh, Dabejqa'.

ghu'vam rur pareidolia. mu' vItu'DI' vIparHa', ('ej ghIq, vImaqpa' tu' je Language Hat 'ach vIHoHbe'). ro'qegh'IwchabDaq narghlaw'chugh qeylIS qab, chab Dabbe'ba' qeylIS qa'. yablIj Dab ghovmeH pat. Hoch Daleghbogh Hotlh yabwIj 'ej Dochmey nej. Doch naQ SamnISbe'. Dap par yablIj. vay' ghov neHqu' vaj vay' ghovlaHbogh Sam.

tIQbogh SuvwI' lutlh SoH 'e' yIqel. Sor DajuStaHvIS chemvaH tlhuQ rurbogh naQ Dalegh, chemvaH namwech rurbogh por Dalegh, 'ej chemvaH ghIch rurbogh QIb Dalegh. chemvaHHey Daleghmo' bIyev 'ej Sor DajuSvIp. SaHbe'bogh chemvaH Dalegh. chay' lI' Dutojbogh yab?

wa' po SorvetlhDaq So''eghchugh chemvaH, chemvaH naQ Daleghbe'bej. chaq chemvaH ghuQ 'ay' Dalegh; naQ rur. chemvaH namwech bID Dalegh: por rur, chemvaH ghIch Dalegh; QIb rur. chemvaHHeyvetlh Daleghmo', Sor Dajunchugh, vaj bIyIntaH 'ej yIntaH je puqpu'lI'. bIghungtaHvIS SojHey Daleghchugh, por bIngDaq bIbejchoH 'ej Soj Datu'. Hujchugh vay' qoj Doch potlh 'oSlaHchugh vay', Dochvam DubejmoH yablIj. potlh patvam.

reH Qapchu'be' mIwvam. bIbuSqu' DuqaghvIplaw' yablIj 'ej HujwI'mo' DughuHmoHbe'law'. moQmey vo' 'ej jontaHvIS chIS yIvbeH tuQbogh nuvpu''e', pa' 'el Ha'DIbaH tIn. moQmey toghnISchugh bejwI'pu', Ha'DIbaH luleghbe' vaghmaH vatlhvI' bejwI'pu' 'e' lutu' tejpu'. [lutvetlh muSovmoH Language Log].

vaj Hoch'e' leghbogh mInDu'lIj Daleghbe', 'ej Hoch Dalegh Daleghbogh leghbe' mInDu'lIj.

2004-03-29

Doqchugh vay' leghlaH'a' SuvwI'? 

wa' wen be' mInDu' loD mInDu' je vIqelchoH. jaS Dochmey nguv Delbej be'pu': mu'tay' tIn lo', mu'tay mach lo'taHvIS loD motlh. 'oHmo' maqIDtaH 'ach qatlh qaS? jaS leghlaH'a' pagh jaS SaH'a' neH? be' lutlhvaD potlhmo' laHvam Hach laH 'e' vIHar. tI boStaHmo' be' lutlh, Seghmey ngu'nISchu' 'ej ghoQDI' naH ghovnIS. Ha'DIbaH HoHtaHmo' loD lutlh, vIHbogh Ha'DIbaH leghnIS 'a nguvchugh Ha'DIbaH SaHbe' loD.

nguvDI' Doch, chay' wISov?


mIn 'o'Daq SIchDI' woj yu'egh, HevwI' le' SeymoHlaH. loS HevwI' Segh ghaj Human. yu'eghmey'e' HevlaHbogh Hoch HevwI' Segh juvlu'DI', 425 nm, 530 nm, 560 nm, 500 nm je bIH 'aqroSmeychaj'e'. SeychoHchugh wa'DIch, SuD Hevbogh woj, SeychoHchugh cha'DIch, SuD 'ej wov, 'ej SeychoHchugh wejDIch, Doq. Dochmey nguv leghmoHbe' QavwI': wov pagh Hurgh pagh vIH qel neH. wovDI' Doch, woj Segh Sar Hev mInDu'maj, 'ach pIm Hoch Segh. Seyqu'chugh SuD 'ej Seybe'chugh latlhmey, SuDlaw' Doch. loQ Hurghchugh qo' SIm yab vaj wovchoHDI' qo' choHlaw'be' Hoch. (pat vam DatojlaH, Dechbogh yoS neH DachoHchugh). yIlegh: rap botlhmeyvam.



   
      
   

rut Duy' Human leghmeH pat. DachlaH wa' HevwI' Segh. be'vaD qub Duy'vam 'ach Duy' chorgh vatlhvI' loDpu'. ngerwIjvaD rItlh ngu'meH pat Duy' cherghlaH loD.

chay' tagh laHvetlh?


lI'bej laH 'ach chay' ghajchoH Human? tIQlaw' wej HevwI'Du' Segh 'ach chu' HevwI' Segh loSDIch. pIj yIn ngoq laDHa'lu', chen'eghmoHtaHvIS HevwI'Du', 'ach choH 530 nm HevwI' 560 nm HevwI' je. patmey DuH poj Jeremy Nathans 'ej Dochmey DIleghnISbogh qellu'DI', qaq pat wIghajbogh. patmey Del Nathans 'ej woj HevmeH mIw poj je. Daj.

jaS Doch nguv legh'a' be' loD je?


naH SammeH boQbej naH nguv leghmeH pat net 'ol. 'a Qu'Daj ta'meH nIv'a' be' mIn? pIm be'pu' loDpu' je 'ej '

jaS legh'a' pagh jaS SaH'a' net ghelnIS. wej DuQwI' stickleback ghotI' qel Jeffery Scott McKinnon. loD qIj ghap loD Doq maS ghotI' be', 'a Doqchugh be' SaHbe' loD ghotI'. DoqDI' ghotI' be' tu''a' loD? chaq tu' 'a SaHbe', chaq leghlaHbe'. (lamDI' puchpa' leghbe' pagh SaHbe' loD reH 'e' luSIv be')

Doch nguv DeltaHvIS vay' mu'meyDaj SIgh'a' leghmeH laHDaj?


Hol lulo'DI' nIv be'pu' 'e' Har QulwI'vam. puqpu' Qorghmo' 'ej ghojmoHmo' nIvnIS jatlh. jatlhmeH, voQchoHlaH, vaj potlhqu'nIS qIch. Daj qechmey, 'a motlhHa'law'. wej vIlaj.

rItlhmey pongDI' vay' qellaH (pongpa' qellaHba' 'a ponglu'pu'DI' ngeDchoH). SuD 'ej wov pongmeH Berinmopu' cha' mu' pIm lulo'. nol wor je bIH pongmey'e'. nol wor je ngu'nISDI' vay', nIv nuv laH mu'meyvetlh lo'chugh. ghojlaHbej mu'meyvetlh Sovbe'bogh nuv. vaj chaq Hol SIghbe' leghmeH laH, 'a chaq SaHmoH Hol. [ngongvetlh muSovmoH Language Hat.]

vIQultaH.

2004-03-28

Drosophila yIn ngoq wIpong  

Ha'DIbaH yIn ngoq wIlaDlaH 'a wIyajbe' jatlh Ricky James 'ach teHqu'moHpu' wa' QulwI'.

Drosophila ghew QultaHvIS Samantha J. Butler ngoq 'ay' ngu' 'a ngoq Qu' Sovchu'be'. chaq Hum ghew mIn 'e' SIgh. tIvqu'mo' QulwI' 'ej DIvI' mu' 'uchtaH rurmo' DIvI' mu' tlhIngan, mu'vetlh wIv. tlhIngan mu' mIn luqellaw' 'ach mu''e' Sovbe'law'mo' 'ej SoQvaD mu' ghegh jatlhvIpmo' QulwI' pIn, lumugh 'e' lunIDbe'.

naDev De' much. pongchaj lulajba' tej nugh: tera' DIS cha' San'ID cha' luqel latlhpu'. Saj mach 'oH shar-pei'e' -- pongchaj.